Nếu bạn là một người chơi âm thanh sẽ để ý những ký hiệu như Mono, stereo. Bạn đã biết khái niệm về Stereo hay Mono chưa? Bài viết này Trường Giang Audio chia sẻ đến bạn cách phân biệt và sự khác nhau giữa âm thanh Mono và Stereo.

1. Âm Thanh Mono (Monophonic)

Âm thanh Mono là âm thanh chỉ có một kênh và phát ra từ một hướng duy nhất. Người nghe sẽ có cảm nhận âm thanh mình nghe dều được phát ra từ một điểm trong không gian. Bạn có thể hiểu âm thanh Mono nghĩa là âm thanh được phát ra từ một nguồn âm thanh duy nhất ở một điểm cố định.

Trường Giang Audio tóm tắt nhanh cho bạn dễ hình dung là : âm thanh Mono là âm thanh được phát ra từ một nguồn duy nhất và nguồn đó ở một vị trí cố định. Ví dụ : tiếng chim hót đậu bên cửa sổ nhà bạn, tiếng người nói thì đó gọi là âm thanh Mono.

Nếu như bạn sở hữu một dàn âm thanh khá là chất với 4 loa 2 trái 2 phải, bạn cầm micro nói vào đó thì 4 loa này phát ra âm thanh như nhau thì đó cũng được gọi là âm thanh Mono. Chính vì vậy đôi khi bạn không chuyên về âm thanh sẽ đặt câu hỏi là tại sao loa ký hiệu là stereo nhưng lại ra âm thanh mono. Vấn đề đó nằm ở chỗ bạn đấu nối như thế nào để chia tách dàn âm thanh thành 2 kênh riêng biệt.

Có người hiểu lầm về âm thanh mono rằng giả sử ta hát vào micro và phát ra nhiều nguồn loa. Họ cho rằng đó không phải là đơn âm nữa vì có nhiều nguồn phát. Nhưng điều đó chỉ đúng khi các loa phát khác nhau. Trong trường hợp các loa giống y hệt nhau thì đây vẫn tính là âm thanh Mono.

Một ví dụ điển hình nữa của âm thanh Mono đó là chiếc tai nghe bạn chuyên dùng. Khi cắm vào nguồn phát nhạc và nghe hai bên thì âm thanh phát vào hai tai bạn nghe như được phát ra tại một điểm chính giữa hai tai bạn. Đó là một đơn kênh ảo (phantom chanel).

Vì vậy sự ra đời của mạch khuếch đại âm thanh mono là một giải pháp đơn giản, dễ dàng trong việc khuếch đại âm. Không chỉ vậy, mạch khuếch đại âm thanh Mono còn được sử dụng cho amply mini. Với ưu điểm nhỏ gọn, giá thành rẻ, công suất đầu ra lớn (tối đa lên đến 100W theo thông số nhà SX), mạch phù hợp cho vô số các ứng dụng khác nhau. Mạch khuếch đại âm thanh Mono có giá thành rất rẻ, chỉ từ vài nghìn đến vài trăm tùy loại và tùy công suất.

Mạch khuếch đại âm thanh Mono

Âm thanh Mono có đặc điểm là một đơn kênh. Vì vậy nguồn phát của âm thanh khá hạn chế. Nếu sử dụng nhiều nguồn âm khác nhau để nâng tổng mức cường độ âm lên. Tuy nhiên phương án này không khả thi nếu bạn muốn nghe âm thanh mono ở không gian vừa phải lại tiết kiệm chi phí.

2. Âm thanh Stereo

Âm thanh Stereo cũng dựa như ví dụ Trường Giang Audio đề cập ở Mono, nhưng bạn hãy hình dung âm thanh phát ra từ nhiều nguồn khác nhau và phân bổ theo hướng nhất định từ trái qua phải và ngược lại.Khiến cho tai chúng ta nghe âm thanh nào đó di chuyển từ tai bên này sang bên kia thì đó là âm thanh Stereo.

Chính vì vậy khi nghe âm thanh Stereo bạn sẽ cảm nhận được rõ rệt cảm giác về không gian, vị trí từng âm thanh và cả sự chuyển động.

Đặc điểm của âm thanh Stereo

Mặc dù đã xuất hiện từ giữa thế kỉ XX nhưng âm thanh Stereo vẫn được ưa chuộng bởi đông đảo người dùng. Điều cốt yếu tạo nên âm thanh Stereophonic là sự phân bố âm thanh sang hai kênh sau khi âm thanh thu đã được hòa  trộn. Một phần các phân tử âm thanh phân bố và di chuyển sang kênh trái, những phân tử khác được chuyển về bên phải. Sự phân bố này không phải là chia đôi cho đều nhau, chúng tùy thuộc vào việc người dùng hiệu chỉnh âm thanh hoặc loa phát đã có bộ phận điều chỉnh sẵn.

Đặc điểm nữa được coi là đem lại trải nhiệm thú vị cho người nghe mà chúng ta đã nhắc đến nhiều lần nhưng vẫn muốn nhấn mạnh ưu điểm này. Đó là nghe âm thanh cảm giác được vị trí của nguồn âm trong âm thanh. Đây thực sự là một trải nghiệm âm thanh sống động, chẳng phải chỉ qua một chiếc loa bạn đã có thể thư giãn với âm thanh như là khi bạn đang có mặt tài dàn nhạc giao hưởng sao?

Mặc dù là âm thanh Stereo nhưng nó cũng là sự cộng hưởng của cả hai âm thanh Mono và Stereo. Sở dĩ âm thanh Mono cũng được tính là bởi đôi khi sự phân bố âm thanh của hai bên trái phải là đều nhau, bạn sẽ nghe được âm thanh từ kênh ảo ở chính giữa, đó cũng chính là âm thanh Mono.

Bạn để ý trên các mixer sẽ có nút PAN, bạn có thể thử điều chỉnh nút PAN trên mixer để cảm nhận rõ. Nếu am hiểu kỹ thuật tốt thì âm thanh bộ dàn của bạn sẽ phân bổ một cách đều, hợp lý nhất, đem đến cho bạn trải nghiệm âm thanh tuyệt vời.

3.Chuyển Âm Thanh Mono Thành Stereo

Trong khi chơi nhạc, đôi khi bạn sẽ lúng túng khi gặp những trường hợp không biết làm sao để chuyển âm thanh Mono sang Stereo như trường hợp này. Giả sử bạn đầu tư một dàn âm thanh có ít  nhất là  2 loa gồm 1 loa trái và 1 la phải. Khi hát bạn thấy âm thanh phát ra từ cả hai loa đều giống nhau, đó chính là âm thanh Mono. Bạn thắc mắc là không biết làm sao để thay  đổi cho âm thanh từ Mono sang Stereo. Thực ra rất đơn giản, bạn chỉ cần kiểm tra chỗ đẫu nối đã tách thành hai kênh riêng biệt chưa? Hãy học hỏi thêm cách hiệu chỉnh âm thanh loa và cân đối hợp lí tránh gặp lại Mono nếu bạn không muốn.

Bạn có thể chuyển âm thanh Mono thành âm thanh Stero bằng các cách sau:

• Cách 1:  Lắp 2 mạch equalizer, phân chia ra mỗi kênh tăng một số tần số, và giảm một số tần số khác. Các tần số này nên xen kẽ nhau và không cách xa nhau quá nhiều.Với cách này, hiệu ứng stereo (tất nhiên là loại stereo giả cầy) rõ nét hơn, nhưng lại được đánh giá là không thực. Ví dụ: Loa phải sẽ tăng cường các tần số 100, 1000, 10000, giảm các tần số 30, 300, 3000,
  Trong khi loa trái tăng cường các âm 30, 300, 3000, và giảm các âm 100, 1000, 10000. Nó có vẻ hơi gượng ép và âm thanh bạn nghe sẽ bị phô chênh không chân chân thực cho lắm.
• Cách 2: Làm mạch tương tự như trên, nhưng không phải thay đổi biên độ, mà thay đổi góc pha. Với cách làm thứ 2 tạo hiệu ứng âm thanh rộng rãi, nhưng hiệu ứng stereo, hiệu ứng âm thanh di chuyển.sẽ không rõ nét lắm.

4.Chuyển Âm Thanh Stereo Thành Mono

Phải thừa nhận rằng âm thanh Stereo rất hay với sống động với hiệu ứng đa kênh. Tuy nhiên trong cuộc sống, đôi lúc bạn cần đến sự thuận lợi của âm thanh Mono hơn. Chẳng hạn với tai nghe nghe âm thanh Stereo cần cả hai tai mới phát huy được cái hay của nó. Nhưng vấn đề đeo đồng thời cả hai tai nghe trong một thời gian dài không tốt cho thính giác. Hoặc bạn nghe bluetooth 1 tai hay dàn loa âm thanh Stereo nhà bạn bị hỏng…. Lúc này chúng ta quan tâm đến việc chuyển âm thanh Stereo thành âm thanh Mono.

Chuyển âm thanh Mono trên điện thoại

Đối với thiết bị điện thoại di động khác nhau mà cách thực hiện khác nhau. Sau đây Lạc Việt Audio sẽ cung cấp cho bạn cách chuyển âm thanh Stereo thành âm thanh Mono trên thiết bị Android. Lưu ý rằng chúng ta có thể sử dụng cách này khi máy điện thoại của bạn có hỗ trợ âm thanh Mono:

• Bước 1: Vào ứng dụng cài đặt trên máy.
• Bước 2: Tìm chọn mục “Accessibility” (Hỗ trợ).
• Bước 3: Tìm tùy chọn  Mono Audio (Âm thanh Mono) và bật nó lên.

Chuyển âm thanh Mono trên máy tính

Trên máy tính vốn mặc định âm thanh Stereo tạo cảm giác nghe âm thanh vô cùng sống động. Tuy nhiên khi muốn sử dụng âm thanh Mono thì phải từ phiên bản Windows 10 Creators build 15025 trở đi mới có. Từ phiên bản này Microsoft cung cấp rất nhiều các chức năng hữu dụng tới người dùng. Trong đó phải kể đến chức năng bật tắt chế độ Mono audio (âm thanh Mono) trên Win 10 cho phép người dùng trải nghiệm âm nhạc một cách tuyệt vời hơn.

• Bước 1: Vào Start Menu, sau đó chọn biểu tượng Settings (hoặc bạn có thể nhấn tổ hợp phím tắt “Windows + I ” để mở cửa sổ Windows Settings).
• Bước 2: Trên cửa sổ Windows Settings, chọn mục Ease of Access.
• Bước 3: Bạn sẽ thấy một số lựa chọn ở khung bên trái, tìm đến thẻ Other options.
• Bước 4: Trong thẻ Other options  sẽ xuất hiện một số tùy chọn Audio options, bạn sẽ thấy lựa chọn bật/ tắt chế độ Mono audio tại đây.
• Bước 5: Để bật chế độ Mono audio bạn chỉ cần kéo thanh trượt bên dưới dòng chữ Mono Audio về bên phải. Ngay lập tức sẽ xuất hiện chữ ON.

Như vậy, bạn đã hoàn thành bước chuyển âm thanh Stereo thành âm thanh Mono. Tương tự, với bước tắt chế độ Mono audio bạn cũng có thể thao tác lại các trình tự làm như trên. Đến bước 5,tắt chế độ Mono audio bằng cách kéo thanh trượt về bên trải và xuất hiện chữ OFF.

Những định nghĩa trên giúp bạn hiểu phần nào về sự khác nhau giữa âm thanh mono và stereo. Tuy nhiên không có nghĩa âm thanh stereo sẽ hay hơn âm thanh mono. Điều đó có nghĩa nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố, không gian, vị trí,... Việc hiểu được bản chất của âm thanh Mono và stereo giúp cho bạn áp dụng và kiểm soát tạo ra dàn âm thanh hiệu quả mà bạn mong muốn.